De jaarringen van de lariks

De jaarringen van de lariks
Een verhaal over Rhätiërs, Romeinen en Schrummlariksen

Duizenden jaren lang lagen twee lariksen verzonken in de Schrummsee. Toen de onverwoestbare boomstammen in 2018 werden ontdekt, bleek dat er een al ongeveer 3.000 jaar in het water gelegen had. Dat is de tijd waarin de gletsjermummie Ötzi werd geboren.

De ene boom staat bekend als „Larchiger“, eentje die je niet gauw om krijgt. Dat is geen toeval, want lariksen wortelen diep en je krijgt ze niet zomaar uit de grond. Daarom worden lariksen ook ouder dan alle andere naaldbomen. Met name in het Hintere Ultental/Val d’Ultimo kun je goed bewaarde exemplaren van oer-lariksen aantreffen. Enkele zijn te vinden in meren en moerassen en zijn geconserveerd als moeraslariksen. Andere staan nog goed verankerd in de aarde, een mooi gezicht voor passerende wandelaars. Als je het in het Ultental dus over een oorspronkelijk dal hebt, wordt daarmee bedoeld dat het echt teruggrijpt op oeroude tijden.

Twee van deze oerbomen werden in 2018 op een hoogte van 2.182 meter in de Schrummsee ontdekt. Het meer is makkelijk te bereiken. Van St. Gertraud/S. Gertrude in het Hintere Ultental kom je op de wandelroute naar de Stübele Spitze langs de Schrummsee. Het gebied ligt aan de rand van het nationale park Stilfserjoch. Door de bijzondere wateromstandigheden en de afsluiting voor lucht in dit kleine bergmeer zijn de lariksstammen zo goed geconserveerd dat het Instituut voor Geografie van de universiteit Innsbruck de ouderdom ervan nog heel nauwkeurig kon bepalen. De dendrochronologische ouderdomsbepaling leidde tot een opmerkelijke uitkomst. Eén lariks was ouder dan 600 jaar en heeft duizenden jaren in het meer gelegen.

Het jongere exemplaar zag voor het eerst het zonlicht toen de Romeinen onder de latere keizer Pertinax de opstand van de Marcomannen neersloegen en voor het eerst een permanent legioen in de Romeinse provincie Rhätia stationeerden. Waarschijnlijk is de boom in het meer verzonken kort na de schermutselingen tussen het Oost-Romeinse Rijk en de Lombarden, waar ook de Romaanse inwoners van het Etschtal/Val d’Adige slachtoffer van werden. Dat was ongeveer 600 jaar later. De oudere boom heeft 615 jaarringen en is gegroeid tussen 6.506 en 5.892 voor de jaartelling, aan het eind van de laatste ijstijd. Hoe de boom in het water terecht is gekomen, blijft net zo duister als het water van het langgerekte bergmeer, dat op een hoogte van 2.000 meter naar het blijkt al ten minste 8.000 jaar waterhoudend is. Maar het is verhelderend om te weten dat er hier in vroeger dagen boven de boomgrens een bosgebied was. Nu kun je op deze plek vooral genieten van het schitterende uitzicht op de toppen van het nationale park Stilfserjoch.